ทับทิม เปลือกผลแห้งใช้แก้ท้องเดิน และขับพยาธิ

ลักษณะของ…ทับทิม

ต้น ทับทิมเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 2-5 เมตร ลำต้นสีเทา แตกกิ่งก้านเล็กเป็นทรงพุ่ม มีอายุหลายปี กิ่งก้านมีขนาดเล็ก เมื่อติดลูกทับทิมกลมขนาดใหญ่เท่าแขน กิ่งจึงมักจะห้อยลงต่ำ ไม่น่าเชื่อว่ากิ่งเล็กๆ จะทานน่ำหนักลูกทับทิมได้โดยไม่หัก ต่างจากต้นฝรั่งที่เมื่อติดลูกดกแล้วกิ่งก็มักจะหักลง ปลายกิ่งทับทิมมักเป็นหนามแหลม

ใบ ใบเดี่ยวซึ่งเล็กเรียว กว้าง 1 ชม. ยาว 3-5 ซม. เรียงออกตรงข้ามกัน หลังใบเป็นมัน ท้องใบเป็นเส้น ใบอ่อนมีสีแดง ใบแก่สีเขียวเข้ม

ดอก ออกดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อสีส้มแดงที่ซอกใบและปลายยอด

ผล ผลทับทิมกลมมีเปลือกหนาสีเหลืองอมน้ำตาล เนื้อในเป็นเม็ดรวมอัดกันแน่น มีเม็ดแข็งสีขาว เนื้อทับทิมกรอบหวานเย็น เม็ดรูปเหลี่ยมสีชมพูสด ผลแก่เต็มที่บางครั้งจะแตกอ้าออก จึงควรเก็บผลก่อนที่มันจะแตกอ้า ผลทับทิมที่ไม่ได้ฉีดยาฆ่าแมลง ไม่ถูกห่อด้วยถุงพลาสติก ส่วนใหญ่จะมีโรคในผล ทำให้เนื้อทับทิมเป็นสีดำ กินไม่ได้

ประโยชน์ทางยา…ทับทิม

ส่วนที่นำมาใช้เป็นยาคือ: เปลือกผลแห้ง เก็บในช่วงที่ผลแก่ มีรสฝาดเฝื่อน ใช้รักษาอาการท้องเดิน เปลือกต้นและเปลือกราก ใช้ขับพยาธิ

การใช้เปลือกทับทิมแก้ท้องเดิน

• ใช้เปลือกผลแห้ง ประมาณ 1 ใน 4 ของผล ฝนกับน้ำฝนหรือน้ำปูนใสให้ข้นๆ กินครั้งละ 1 ถึง 2 ช้อนแกง หรือต้มกับน้ำปูนใส แล้วดื่มน้ำที่ต้มได้

การใช้เปลือกทับทิมขับพยาธิ

• ใช้เปลือกรากสดหรือเปลือกรากประมาณ 1 กำมือ (60 กรัม) ต้มกับน้ำ 2 ถ้วยตวง เติมกานพลูหรือกระวานเล็กน้อยได้เพื่อปรุงรสให้น่าดื่ม ต้มต่อไปจนน้ำงวดเหลือ 1 ถ้วยตวง ดื่มครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ หลังจากนั้น 2 ชั่วโมงให้กินดีเกลือเพื่อเป็นยาถ่ายอุจจาระและพยาธิออกมา (งดอาหารก่อนกินยา) ให้ยาออกฤทธิ์ได้ดี

ข้อควรระวัง

• อาจมีอาการข้างเคียง คือ วิงเวียน ตาพร่า อ่อนเพลีย ควรหยุดใช้
• สารขับพยาธิในเปลือกต้น เปลือกราก คือ สารเพลเลททิเทอรีน สลายตัวได้ง่าย จึงควรใช้เปลือกสดและเตรียมไม่นาน
• การใช้ในขนาดสูงมากทำให้ม่านตาขยาย ปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย ง่วงซึม

ความเป็นพิษ

• เมื่อป้อนสารสกัดเปลือกผลซึ่งมีกาลโลแทนนิน (5%) ให้หนูในขนาด 20 มิลลิลิตร/กิโลกรัม เป็นเวลา 2 วัน ทำให้ตับของหนูทำลายภายหลัง การให้สารตัวนี้ 3, 5 และ 9 วัน
• จากการทดลองพบว่าสารสกัดเปลือกผลด้วยแอลกอฮอล์ 95% ในขนาด 200 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ไม่เป็นพิษต่อตัวอ่อน

 

ขอบคุณที่มาจาก : aroka108.com